درمان وزوز گوش

تینیتوس یا وزوز گوش یکی از مشکلاتی است که به ویژه با پیشرفت تکنولوژی و اضافه شدن صنعت به زندگی انسان رشد فزاینده ای در بین بیماری های گوش داشته است. وزوز به دلیل تاثیر مستقیمی که روی آسایش فرد دارد می تواند عوارضی همچون کم خوابی ، نا آرامی و فشارهای عصبی ، افسردگی ، اضطراب و نگرانی و مواردی اینچنینی را ایجاد کند که در واقع اینها اثرات جانبی ناشی از وزوز هستند و جدا از مشکلاتی است که عامل ایجاد کننده وزوز می تواند روی فرد داشته باشد. در این نوشتار تلاش ما بر این است تا شما را با ماهیت ، علت ها و راههای درمان یا مدیریت  وزوز گوش  آشنا کنیم. در اینجا وزوز را از آواهای درون سر و یا این احساس که در برخی بیماران مبتلا به مشکلات روانی به عنوان فرد نامریی که با او صحبت می کند یا جملاتی که بیمار درون سر خود می شنود باید جدا کرد ، هر چند که برخی بیماران مبتلا به وزوز ممکن است شکایت داشته باشند که صدای وزوز را از درون سر خود می شنوند و نه از گوش ها.
ماهیت وزوز
 در واقع وزوز چیزی جز پیام ها و یا پالس های عصبی اشتباه نیست. احتمالا شنیده اید که برای مثال فردی که پایش قطع شده می گوید کف پایم می خارد. وزوز در واقع توهم بخش شنوایی مغز است از یک صدایی که وجود ندارد. آنچه که مغز ما از صوت درک می کند بر اساس پالس های عصبی ایجاد شده از حلزون گوش است. وزوز، صداهایی است که بدون منبع صوتی واقعی خارجی توسط مغز درک می شود و می تواند ناشی از ساده ترین علت ها مانند جرم گوش تا پیچیده ترین و خطرناک ترین علت مانند تومورهای مغزی باشد. صدای دریافت شده به شکل های مختلف در افراد مختلف شنیده می شود اما آنچه که اغلب بیماران عنوان می کنند صدایی شبیه وزوز زنبور است که به همین دلیل نام این بیماری که مربوط به صداهای در سر است وزوز گذاشته شده است. سایر صداهایی که از آنها شکایت می شود سوت ممتد یا گهگاه است. صدای قل خوردن کتری ، صدای خش خش کاغذ و یا صدای خروج گاز از شلنگ از تشبیهات عمده بیماران مبتلا به وزوز است.
علت وزوز
 همانگونه که اشاره شد وزوز دلایل مختلفی دارد در اینجا به ذکر چند علت ، راههای تشخیص و شیوه درمانی پیشنهادی می پردازیم
الف – عوامل فیزیکی ایجاد کننده وزوز : این عوامل بیشتر باعث ایجاد وزوز تک گوشی می شوند، مگر در موارد نادر که به صورت همزمان در هر دو گوش اتفاق بیافتند. یک راه ساده برای تشخیص این گروه آنست که در محیط های ساکت تر شدت وزوز آنها کاهش می یابد. یا اگر فرد گوش خود را بگیرد صدای وزوز کم می شود. درمان این نوع وزوز پروسه مشخص و بیشتر فیزیکی و دارویی داشته و عموما نیاز به توانبخشی و درمان های طولانی ندارد.
1-جسم خارجی : ساده ترین علت وزوز جرم یا وکس گوش است. گاهی تکه ای از جرم گوش به دلایل مختلف (مثلا استفاده از گوش پاک کن) در مجرای گوش داخل تر از محدوده غضروفی رفته و به پرده گوش می چسبد. این باعث می شود که ریتم لرزش پرده به هم بخورد و همراه با صداهایی که فرد به طور طبیعی می شنود صدایی اضافه تر نیز که اغلب شبیه وزوز بال مگس است دریافت کند. در واقع هر جسم خارجی که به پرده گوش بچسبد حتی یک مو (که به فراوانی در مجرای گوش یافت می شود) می تواند علت وزوز باشد.
شیوه تشخیص : با یک معاینه اتوسکپی ساده می توان این موضوع را تشخیص داد.
شیوه درمان : ساکشن یا شستشوی گوش که توسط پزشک متخصص انجام می شود. گاهی تجویز قطره گلیسرین فنیکه نیز می تواند راهگشا باشد اما توصیه این است پیش از استفاده از هر دارویی با پزشک مشورت شود ، زیرا شرایط پرده تمپان و کانال گوش در استفاده از دارو باید لحاظ شود.
2-مشکلات گوش میانی : عوامل عفونی گوش میانی ، پارگی پرده گوش ، شکستگی استخوانچه ها نیز می توانند از عوامل ایجاد وزوز گوش باشند.
شیوه تشخیص : آزمونهای شنوایی و مطالعات رادیولوژی به صلاحدید پزشک معالج
شیوه درمان : مداخلات دارویی و جراحی توسط پزشک متخصص. در بیشتر موارد با رفع عامل ایجاد کننده عفونت و التهاب و یا عامل ایجاد کننده در گوش میانی ، معضل وزوز نیز برطرف می شود. مگر اینکه بیماری آنقدر پیشرفت کرده باشد که گوش داخلی را نیز درگیر کرده باشد و یا در موارد نادر درمان ایجاد عوارض جانبی کرده و نجات جان بیمار اثراتی ناخواسته به جا گذاشته باشد که در این صورت بیمار باید وارد پروسه توانبخشی گردد.
3- تروما یا ضربه : این عامل می تواند بر اساس شدت باعث مشکلات مختلفی شود. از پارگی پرده گوش تا تخریب استخوانچه ها و از بین رفتن سلولهای مویی (مبدل های حرکت به پالس های الکتریکی عصبی). به هر حال هر کدام که باشد در بیشتر مواقع نخستین پاسخ سیستم شنوایی به ضربه وزوز موقت است (همان سوت بلندی است که اغلب چند ثانیه بعد آرام آرام کم شده و از بین می رود). اما گاه این وزوز از شدتش کاسته می شود اما کاملا برطرف نشده و تا مدتها و در موارد اندکی تا پایان عمر با بیمار می ماند.
شیوه تشخیص : همراه با سایر عوارض ناشی از ضربه و گاه بدون سایر عوارض از زمان دریافت ضربه در بیمار ایجاد شده
شیوه درمان : برطرف کردن سایر عوارض ضربه کمک شایانی به بهبود وزوز می کند. استراحت و تغذیه مناسب در کنار درمان های استروییدی به صلاحدید پزشک متخصص می تواند راه گشا باشد.
4- مشکلات گوش داخلی : تقریبا در تمامی مواردی که گوش داخلی و حلزون گوش تحت تاثیر عامل بیماریزا قرار می گیرند ، نخستین عکس العمل بدن (به نوعی زنگ خطر محسوب می شود) وزوز است.
شیوه تشخیص : از این جا به بعد شیوه تشخیص طی مراحل مختلف انجام شده و تست های کامل شنوایی ، تست های الکتروفیزیولوژی شامل بررسی وضعیت حلزون و عصب گوش ، مطالعات رادیولوژی ، آزمایش خون و بررسی فشار خون و سایر تست های پایه سلامتی برای تشخیص درست مورد نیاز است.
شیوه درمان : درمان فرد مبتلا به وزوز بر اساس تشخیص متفاوت است. اما در بیشتر موارد تجویز قرص های ساپرس کننده عصبی مشترک است.

ب – عوامل ایجاد کننده خارجی محیطی : این عوامل می تواند فیزیکی یا شیمیایی باشند و اغلب تاثیر دو طرفه دارند. بدتر اینکه وزوز از عوارض برگشت ناپذیر صدمه ایست که در اثر این عوامل به شنوایی و گوش ها وارد کرده است. از جمله این موارد آلودگی صوتی ، آلودگی هوا ، مسمومیت های دارویی و الکلی ، انفجار و صداهای بلند ناگهانی ، بودن طولانی مدت در محیط های پر سر و صدا و ویروس ها و عوامل بیماریز هستند.
شیوه تشخیص : بجز در مورد عوامل بیماریزای ویروسی و باکتریایی در سایر موارد احتمالا وزوز همراه با آسیب شنوایی همراه است. تست های شنوایی عموما کمک کننده خوبی برای تشخیص هستند. تاریخچه گیری مناسب هم در تشخیص عامل ایجاد کننده وزوز کمک شایانی خواهد کرد.
شیوه درمان : رفع عامل ایجاد کننده در اولویت قرار دارد تا باعث تشدید وزوز نشود. پس از آن در صورت وجود کم شنوایی استفاده از سمعک مناسب می تواند تا حد زیادی وزوز را کنترل کند. در صورتیکه وزوز آنقدر آزار دهنده باشد که روی زندگی فرد تاثیر گذاشته باشد وارد فاز توانبخشی خواهیم شد.
ج – عوامل درونی و فردی : اضطراب ، فشار خون بالا ، چربی خون (بیشتر تری گلیسرید) ، دیابت ، خستگی و کم خوابی طولانی ، مشکلات کبدی و کلیوی ، تومور های مغزی (شایع ترین آنها تومور عصب هشتم) و بیماری های عصبی نظیر MS از جمله عوامل فردی ایجاد وزوز هستند.
شیوه تشخیص : تاریخچه گیری دقیق و کامل ، تست های کامل شنوایی ، تست های الکتروفیزیولوژی شامل بررسی وضعیت حلزون و عصب گوش ، مطالعات رادیولوژی ، آزمایش خون و بررسی فشار خون و سایر تست های پایه سلامتی برای تشخیص درست مورد نیاز است.
شیوه درمان : رفع عامل ایجاد کننده.
 توانبخشی وزوز
وزوز از هر طریقی که ایجاد شده باشد بسته به شدتش بر زندگی فرد مبتلا تاثیر مخرب خواهد داشت. از مختل کردن خواب تا مواردی که به عنوان عامل خودکشی گزارش شده است. نگرانی که در فرد مبتلا از امکان وجود یک بیماری صعب العلاج ایجاد می کند تمرکز فرد را از کار و زندگی خارج می کند و بدبختانه دقیقا این آن چیزیست که نباید انجام شود. پس از مشخص شدن عامل ایجاد کننده وزوز ، درمان های پزشکی شروع می شود. طبق آمار درصد قابل توجهی از بیماران با رفع عامل ایجاد کننده (بجز مواردی که درمان آن زمان بر است) مشکلات وزوزشان حل می شود. اما تعدادی هستند که تا مدتهای طولانی وزوز را به یادگار خواهند داشت. برخی افراد با قدرت انطباق بالا و بی توجهی به وزوز مشکل چندانی پیدا نمی کنند اما گاه شدت وزوز به حدی زیاد است که نیاز به توانبخشی و مدیریت وزوز احساس می شود.
تمام تلاش تیم مدیریت و توانبخشی وزوز ، عادت دادن فرد مبتلا به وزوز و نادیده انگاشتن وزوز در زندگی عادی او است. برداشتن تمرکز فرد از روی وزوز و توجه به سایر محرکات (اغلب صوتی) باعث آسایش بیشتر و به نحوی نشنیدن صدای مزاحم وزوز خواهد شد.
 الف – صوت درمانی : روش های مختلفی برای صوت درمانی وجود دارد. بهتر است این درمان ها در کنار استفاده از ساپرس کننده های عصبی و آرام بخش های تجویز شده توسط پزشک باشد.
دریافت دوره ای صدا که طی چند جلسه درمانی – توانبخشی ، شنوایی شناس بیمار را در معرض دوز مشخصی از نویزی خاص را در مدت زمان معین قرار می دهد.
در صورت وجود کم شنوایی ، تجویز سمعک مناسب یکی از عواملی است که با تقویت صداهای محیطی مانع از شنیده شدن صدای وزوز توسط بیمار می شود. این مورد در بسیاری از مواقع بسیار موفق است.
تجویز تینیتوس مسکر : مسکرها قابلیت تنظیم بر اساس توانایی های شرکت سازنده و مدل دارند. مسکر بر اساس نیاز بیمار توسط شنوایی شناس تجویز می شود و در دوره های طولانی مدت با ایجاد فرکانس یا نویز و یا حتی صداهای آرامش بخش بیمار را با وزوز آداپته می کند تا کمتر آزار ببینید.
ب – لیزر درمانی : تعداد افرادی که به این روش پاسخ داده اند بسیار اندک است. اما در صورتیکه هیچکدام از روش های صوت درمانی پاسخ مناسب را به همراه نداشته باشد ، به عنوان یک پیشنهاد مطرح می گردد.
ج – مغناطیس یا مگنت : این هم یکی از روش های بسیار کم کاربرد است و اثر بخشی آن در هاله ای از ابهام قرار دارد.
د – جراحی عصب کشی : در صورتیکه هیچ روشی برای بیمار جواب مناسب و قابل قبول ندهد و شدت وزوز به حدی باشد که زندگی فرد را کاملا مختل کرده باشد با تصویب شورای پزشکی عمل تخریب و قطع عصب انجام می شود. در این حالت ترجیح داده می شود فرد نشنود اما شرایط زندگی برایش قابل تحمل تر شود. این روش زمانی انجام می شود که وزوز منشا پایین تر از منطقه درکی مغز داشته و یک طرفه باشد.