ادیومتری و سنجش شنوایی

گوش انسان با شنوایی طبیعی، قادر به کشف طیف وسیعی از صداها از فرکانس های 20 تا 20000 هرتز است اما تست شنوایی در فرکانس های بین 250 تا 8000 هرتز که مربوط به صداهای گفتاری هستند ارزیابی می شود. کارشناس شنوایی با استفاده از دستگاهی به نام ادیومتر در یک اتاقک ساکت، شنوایی شما را تست می کند. هر گوش به طور جداگانه تست می شود. نتایج حاصله از این تست، با تست حاصل از گوش طبیعی مقایسه می شود. کارشناس شنوایی، نتایج بدست آمده از تست را به صورت ادیوگرام ثبت کرده و برای شما تفسیر می کند. ادیوگرام یا نوار گوش، یک راه استاندارد برای نمایش گرافیکی میزان شنوایی فرد محسوب می شود. یکی از قدیمترین، ساده ترین ودر عین حال قابل اعتمادترین تست های ادیولوژیک، ادیومتری اصوات خالص یا PTA است. ادیومتری توسط ابزاری به نام ادیومتر یا شنوایی سنج انجام می شود .ادیومتری وسیله  سنجش کمی و کیفی سیستم شنوایی است که بوسیله آن می توان مجموع آزمایشات مربوط به سیستم شنوایی را انجام داد. کار این وسیله ایجاد سیگنال های صوتی با فرکانس های خالص و با شدت های متفاوت است که می توان با کمک آن آستانه  شنوایی هر فرد را در فرکانس بدست آورد.
آستانه شنوایی عبارت است از کمترین مقدار انرژی صوتیکه بتواند باعث ایجاد احساس شنوایی شود. آزمایش ادیومتری اصوات خالص شامل دو دسته زیر است:
الف: آزمایش انتقال راه هوایی
ب: آزمایش انتقال استخوانی
با ترکیب این دو رشته آزمایش می توان برآورد تقریبا کاملی از وضعیت شنوایی بیمار بدست آورد.
آزمایش انتقال راه هوایی(A.C)
در این آزمایش تن های خالص از طریق هدفونی که برروی گوش های بیمار قرارداده می شود، به بیمار ارائه می شود و آستانه های شنوایی در هر فرکانس و برای هر گوش بطور جداگانه بدست می آید.
فرکانس هایی که مورد ارزیابی قرار می گیرند عبارتنداز:
۲۵۰و۵۰۰و۱۰۰۰و۲۰۰۰و۴۰۰۰و۸۰۰۰ هرتز
آستانه های بدست آمده در این آزمایش نشان دهنده  حساسیت گوش داخلی و عصب شنوایی و وضعیت کانال گوش خارجی و گوش میانی است.
آزمایش انتقال را استخوانی (BC)
 در این آزمایش تن های خالص از طریق یک نقش کننده ستخوانی که برروی زائدی ماستوئید استخوان گیجگاهی بوسیله  یک هدبند با فشار مناسب قرارداده می شود که به بیمار ارائه می گردد.
فرکانسی هایی که در این آزمایش ارزیابی می شوند عبارتنداز:
۲۵۰و۵۰۰و۱۰۰۰و۲۰۰۰و۴۰۰۰ هرتز
در این آزمایش تا حدود زیادی فقط حساسیت گوش داخلی همراه با اعصاب شنوایی مورد بررسی قرار می گیرد.
مشاغل پر سر و صدا و دارای آلودگی های صوتی زیاد و یا آسیب فیزیکی به گوش از جمله عواملی است که می تواند باعث کاهش شنوایی شود. محاسبه میزان آسیب دیدگی شنوایی با استفاده از دستگاه ادیومتری یا شنوایی سنجی به ما کمک می کند که بتوانیم درمان و یا تقویت کننده ی صدا (سمعک) مناسب تدارک ببینیم.
دستگاه ادیومتری با استفاده از سیگنال های صوتی با فرکانس های خالص آستانه شنوایی فرد را بررسی می نماید. آستانه  شنوایی به کم ترین مقدار انرژی صوتی که فرد بشنود می گویند. کارگران کارگاه های پر سرو صدا نیاز دارند حداقل هر 6ماه یک بار توسط دستگاه ادیومتری یا شنوایی سنجی بررسی شنوایی داشته باشند.
آزمایش های ادیومتری
آزمایش های ادیومتری یا شنوایی سنجی شامل دو دسته است:
1- آزمایش انتقال راه هوایی
2- آزمایش انتقال راه استخوانی

•    آزمایش انتقال راه هوایی
در آزمایش انتقال راه هوایی تن های خالص صدا از طریق هدفون روی گوش قرار خواهدد گرفت و آستانه شنوایی بیمار در هر فرکانس بطور جداگانه به دست می آید. این آستانه ها میزان حساسیت گوش داخلی، عصب شنوایی و کانال و گوش خارجی و میانی را نشان میدهد.
•    آزمایش انتقال راه استخوانی
آزمایش انتقال راه استخوانی تن های خالص از طریق نقش کننده ی استخوانی روی زائدی ماستوئید استخوان گیج گاه توسط یک هدبند قرارداده میشود و در آن فرکانس های 250- 500- 1000- 2000- 4000 هرتز ارزیابی میشود که حساسیت گوش داخلی و عصب شنوایی را به ما نشان خواهد داد.

کاربرد های شنوایی سنجی
1-    ارزیابی میزان شنوایی برای افرادی که احساس میکنند کاهش شنوایی داشتند.
2-    مشخص نمودن نوع و میزان کاهش شنوایی
3-    غربال نوزادان و کودکانی که امکان دارد به دلیل کاهش شنوایی افت شدید یادگیری داشته باشند.
4-    غربال کم شنوایی در افراد دارای مشاغل پر صدا برای محافظت بیشتر یا مشخص کردن عوارش دارو های خاص مثل جنتامایسین.

  اقدامات قبل از شنوایی سنجی
برای آن که نتیجه حاصله دقیق باشد شما باید اقدامات قبل از شنوایی سنجی را بدانید، به این منظور باید حتما توجه داشته باشید که گوش شما موم نداشته باشد و همچنین درگیر با سرماخوردگی یا عفونت های گوش نباشید. در این صورت امکان تداخل در نتایج وجود دارد.

روش شنوایی سنجی

1-    ابتدا دستگاه ادیومتر روشن می شود.
2-    گوشی بر روی گوش بیمار قرار داده می شود.
3-    دکمه خروجی بر وضعیتی تنظیم می شود که فرد بهتر صدا را می شنود.
4-    فرکانس های مختلف بر روی فرد تست می شود و واکنش از وی دریافت می گردد.
5-    صدا را تا حد 10 دسی بل کاهش می دهند تا جایی که فرد صدایی نشنود.
6-    پس از این مرحله 5 دسی بل صدا افزایش می یابد.
7-    آستانه شنوایی در این مرحله مشخص می شود.
نتیجه شنوایی سنجی (اودیومتری) با علامت قرمز جهت گوش راست ثبت می شود و میزان آن ضرب در مقدار آبی برای گوش چپ ثبت می شود.
آستانه ها را برای ترسیم منحنی ادیومتری به هم متصل می شود.
همین روش برای گوش دیگر نیز انجام می شود.
 
 عوارض شنوایی سنجی
اگر توسط متخصص کلیه مراحل ادیومتری انجام شود می توان گفت چیزی به نام عوارض شنوایی سنجی وجود ندارد.

   نمودار شنوایی
 نمودار شنوایی، نموداری است که نشان دهنده میزان شنوایی قابل استفاده فرد و نیز میزان کم شنوایی او در هر گوش می باشد. اعداد موجود در بالای نمودار، در بازه 125 تا 8000 هستند. این اعداد، به فرکانس ها یا همان تن های مختلف صدا اشاره دارند.
فرکانس، برحسب میزان سیکل در ثانیه یا هرتز بیان می شود. هر چه فرکانس بیشتر باشد، زیری صدا بیشتر است. برای نمونه، فرکانس 250 هرتز (Hz)، تن صوتی چکیدن از شیر آب است، درحالیکه میزان طنین پرفرکانس تلفن، در حدود 8000 هرتز است.
بلندی صدا، برحسب واحدی به نام دسیبل اندازه گیری میشود. صفر دسیبل (0 dB)، به معنی "بی صدایی" نیست. بلکه مربوط به صدای بسیار آرام است. سطح بلندی صدای گفتار، حدود 65 دسیبل است و 125 دسیبل، بسیار بسیار بلند است – به بلندی صدای هواپیمای جت که از زمین بلند شده و شما در فاصله 25 متری آن باشید- اعدادی که در دو طرف نمودار آمده است، سطح شنیداری برحسب دسیبل است.
در حین  آزمون شنوایی،   متخصص شنوایی شناسی، اصوات را با فرکانسهای مختلف بطور مداوم پخش می کند. آهسته ترین صدایی که فرد میتواند در هر فرکانس بشنود بر روی نمودار شنوایی برحسب فرکانس و شدت آن، علامتگذاری می شود. که به آن "آستانه شنوایی" میگویند.
نمودار شنوایی شما "تصویری" از قدرت شنوایی تان است. این نمودار نشان می دهد قدرت شنوایی شما، چقدر با سطح نرمال تفاوت دارد و درصورت وجود کم شنوایی مشکل از کجاست. کم شنوایی، انواع و درجات مختلف دارد. متخصصان، بسته به اینکه کدام بخش از گوش آسیب دیده باشد در کل آن را به چهار نوع اصلی  تقسیم میکنند :
کم شنوایی انتقالی، کم شنوایی حسی-عصبی، کم شنوایی آمیخته و کم شنوایی عصبی.
یک شنوایی شناس یا متخصص شنوایی می تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که آیا کم شنوایی دارید یا خیر. با توجه به شدت و میزان ناشنوایی، راهکار مناسب را پیشنهاد می کنند.

 تفسیر نوار گوش( ادیوگرام)
ادیوگرام در واقع نمودارشنوایی سنجی  است که بعد از انجام ادیومتری رسم می شود. هدف از ازمون ادیومتری به دست اوردن استانه فرکانسی فرد در هر گوش می باشد.
دو نوع استانه گیری در شنوایی سنجی صورت می گیرد:
 برای رسم ادیوگرام قرارداد هایی بین المللی وجود دارد که شنوایی شناسان از ان تبعیت می کنند.
بر روی محور عمودی یا محور Y شدت اکوستیکی را نشان می دهند. واحد ان دسی بل(db) می باشد. شدت از 0 تا 120 می باشد.
بر روی محور افقی یا محورX فرکانس ها را نشان می دهند. آستانه های فرکانس های 250، 500، 1000، 2000، 4000 و 8000 را بر روی ادیوگرام نمایش می دهند.
فرکانس های کمتر دارای صدای بم و فرکانس های بالاتر صدای زیر می باشند.
 بسته به اینکه آستانه های فرد در کجای ادیوگرام باشند، میزان شنوایی فرد مشخص می شود.
1-    نرمال: اگر آستانه ها زیر 20 دسی بل باشد شنوایی فرد در محدوده نرمال می باشد.
2-    ملایم: آستانه فرد بین 26تا 40 دسی بل می باشد
3-    متوسط: آستانه فرد بین 41 تا 55 دسی بل می باشد.
4-    متوسط تا شدید: آستانه فرد بین 56 تا 70 می باشد.
5-    شدید: آستانه فرد بین 70 تا 90 دسی بل می باشد.
6-    عمیق: آستانه فرد بیش تر از 90 دسی بل می باشد.
 
 در ادیوگرام یا نوار گوش، برای گوش چپ و راست علایم خاصی در نظر گرفته شده است. رنگ قرمز مربوط به گوش راست و رنگ آبی مربوط به گوش چپ می باشد.برای آستانه های راه هوایی گوش راست علامت دایره قرمز و برای آستانه های راه هوایی گوش چپ علامت ضربدر آبی در نظر می گیرند.آستانه های راه استخوانی گوش راست را با < که به سمت راست است و آستانه های راه استخوانی گوش چپ را با > که به سمت چپ است،  نشان می دهند.