افت شنوایی

تعریف ناشنوایی یا اختلال در شنوایی عبارت است از : کاهش توانایی و یا ناتوانی کامل در شنیدن . همانند هر اختلال دیگری در بدن، ناشنوایی می تواند علل مختلفی داشته باشد. از جمله این علل این که استخوان های کوچکی که در گوش میانی وظیفه انتقال صدا را دارند، دچار مشکل شده باشند. یا مثلا مشکلات مربوط به شاخه های عصب هشتم مغزی که صدا را به مغز انتقال می دهند.
افت شنوایی، مشکلی است که می تواند در هر سن و هر شرایطی رخ دهد. اغلب به صورت تدریجی و بدون درد است. ممکن است شما چندین سال متوجه بروز آن نشوید چرا که روند گسترش آن تدریجی است. در این صورت، احتمالا” این مساله مانع از شنیدن  و درک گفتار در اطراف شما می گردد و این امر زندگی شما و اطرافیانتان را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

اگر شما احساس می کنید که دچار افت شنوایی هستید، پاسخگویی به سوالات زیر شروع خوبی خواهد بود:
1.    آیا اطرافیان ار بلندی صدای تلویزیون و یا رادیوی شما شکایت دارند؟
2.    آیا به علت نشنیدن صدای زنگ در و یا تلفن از شنیدن صدا و یا دیدن دوستانتان محروم ماندید؟
3.    آیا به هنگام گفتگو در محیط های پر سر وصدا دچار مشکل هستید؟
4.    آیا اطرافیان بر این باورند که صدای شما به هنگام گفتگو بلند است؟
در صورتی که پاسخ شما به هریک از سوالات ذکر شده مثبت باشد، احتمال وجود درجه ای از افت شنوایی می رود. و از شما می خواهیم که جهت انجام آزمایش شنوایی به متخصصین شنوایی مراجعه نمایید.
شاید تعجب کنید اما اگر به آمار نگاهی بیندازید افت شنوایی کاملا طبیعی است! شما تنها کسی نیستید که به افت شنوایی دچار است. در واقع شما یکی از ۵۰۰ میلیون نفری هستید که در سرار دنیا دچار این عارضه هستند. در اکثر کشورها، از هر شش نفر یک نفر دچار میزانی از افت شنوایی است. پس جای هیچ گونه نگرانی نیست! معمولا تجویز سمعکی مناسب سطح ارتباطی حداقل ۹۰% از افرادی را که دچار آسیب های شنوایی هستند ارتقاء می بخشد و این بدان معناست که به طور قطع راه حلی برای شما وجود دارد. 

علل افت شنوایی
1.    قرارگیری طولانی مدت در معرض سروصدا
2.    وراثت
3.    بیماری
4.    واکنش به داروها
5.    جراحت
6.    جرم گوش
7.    سالخوردگی

میزان افت شنوایی
همانند هر چیز دیگری، افت شتوایی شما قابل اندازه گیری بوده و کار ما است! سطوح مختلف کم شنوایی به صورت میزان افت شنوایی بیان می گردند که  این میزان بستگی به شدت آسیب دیدگی دارد. این میزان از حالت افت شنوایی ملایم تا افت شنوایی عمیق رده بندی می گردد.

اثرات افت شنوایی
افت شنوایی، عده کثیری از مردم دنیا را از طرق گوناگون به خود مشغول کرده است. با گذشت زمان، افت شنوایی منجر به اضطراب، افسردگی، انزوا و تنهایی فرد می گردد. در صورت عدم درمان، آسیب شنوایی ممکن است تبدیل به عارضه ای روان شناختی گردد. به همین علت جستجوی راه حلی مناسب در مراحل اولیه، امری حائز اهمیت است.

درمان کم شنوایی یا ناشنوایی 
همه چیز بستگی به نوع مشکل شنوایی دارد. اقدام اول،  تشخیص نوع کم شنوایی یا ناشنوایی است به طور کلی ما دو نوع اصلی مشکل در شنوایی داریم.
نوع اول این مشکلات، هنگامی است که گوش داخلی یا عصب شنوایی آن آسیب دیده است. این نوع معمولا دائمی است.
اما در مقابل نوع دیگری نیز مشکلات ناشنوایی داریم. در این نوع امواج صدا به دلایلی به گوش نمی رسند. از جمله این عوامل می توانند جرم داخل گوش، مایع و یا سوراخ شدن پرده گوش باشند. باید به این نکته توجه داشت که اگر مشکلات شنوایی هرچه سریع تر درمان نشوند، می توانند در طول زمان تشدید شده و بدتر شوند.
روش های مختلفی برای درمان کم شنوایی یا ناشنوایی وجود دارند. اما همان گونه که گفته شد به هیچ وجه نمی توان قبل از معاینه نظر داد. از جمله این روش های درمانی می توان به استفاده از سمعک، کاشت حلزون، استفاده از برخی داروها و یا جراحی اشاره داشت.

انواع ناشنوایی 
در حقیقت ناشنوایی را می توان به دو دسته تقسیم کرد. این دو نوع عبارتند از:
1.    ناشنوایی انتقالی: در این نوع ناشنوایی استخوان های کوچک در گوش میانی تخریب گشته و به همین دلیل صدا منتقل نمی شود. (نام علمی آن اتواسکلروز است.) در حقیقت در این نوع ناشنوایی همان گونه که از نام آن پیداست، انتقال صدا از طریق گوش میانی یا خارجی مختل می گردد. این نوع کم شنوایی یا ناشنوایی معمولا با دارو یا عمل جراحی درمان می گردد. استفاده از سمعک در این میان نیز می تواند مفید واقع شود. (امروزه تقریبا اکثر سمعک ها به شکل سمعک نامرئی است)
2.    ناشنوایی حسی-عصبی: در این نوع ناشنوایی عصب هشتم مغزی (همان عصب شنوایی) به دلیلی ناشناخته دچار آسیب می گردد. در حقیقت در این نوع افت شنوایی، گوش داخلی و یا مسیرهای عصبی دچار مشکل می شوند. بدین صورت که گوش خارجی و میانی در انتقال صدا خوب عمل می کنند، اما گوش اخلی در انتقال این صدا موثر عمل نخواهد کرد. دلیل این امر این است که در این نوع ناشنوایی سلول های مویی ظریف موجود در حلزون گوش دچار مشکل شده اند. این موضوع سبب می شود که کیفیت و شدت صوت آن چنان که باید و شاید توسط فرد درک نشود. معمولا این نوع افت شنوایی به کمک سمعک تقویت کننده صدا قابل جبران است.
3.    ناشنوایی مختلط: ناشنوایی مختلط ترکیبی از دو نوع ناشنوایی بالا بوده و به مراتب تشخیص و درمان آن دشوارتر است. چرا که در این نوع ناشنوایی گوش داخلی و گوش میانی به صورت همزمان دچار مشکل شده اند.

علائم مشکلات شنوایی 
امروزه بسیاری به مشکلات شنوایی دچار هستند، اما اصلا به آن توجهی ندارند. با این حال بایستی این نکته را از یاد نبرند که در صورت عدم توجه هرچه سریع تر به این مشکل، ممکن است که این مشکل تشدید شود. به همین دلیل ما توصیه می کنیم که اگر احساس می کنید در قوه شنوایی خود مشکل دارید و یا مدام از دیگران می خواهید که جملات خود را تکرار نمایند، حتما در اسرع وقت، به یک کلینیک شنوایی و انجام تست چکاپ مراجعه نمایید. علائم مشکلات و اختلالات شنوایی، بسته به سن افراد مختلف است. در کودکان شیرخوار و افراد مسن به اشکال زیر بروز می یابد:

علائم مشکلات شنوایی در کودکان و شیرخوارگان
مهم ترین علامت در این کودکان، عدم پاسخ دهی این کودکان به صدای محیط می باشد. مخصوصا برخی صداها هستند که به اصطلاح بایستی شیرخوار را از جا بپرانند. یادتان نرود که هیچ سنی حتی یک ماهگی برای درمان کم شنوایی کودکان زود نیست. لذا بلافاصله و بی درنگ پس از مشاهده این موضوع به یک کلینیک شنوایی مراجعه فرمایید. چرا که در صورت عدم توجه ممکن است فرد توانایی شنوایی خود را به کلی تا آخر عمر از دست بدهد.

علائم مشکلات شنوایی در افراد مسن
در افراد مسن، مشکلات شنوایی با علائم گوناگون بروز می یابند. از جمله این موارد می توان به مشکلات زیر اشاره نمود:
1.    مشکل در گوش دادن به صداهای عادی محیط
2.    وزوز گوش، درد و یا سرگیجه
3.    بلندکردن صدای رادیو یا تلویزیون

دلیل اصلی مشکلات شنوایی 
مشکلات شنوایی می توانند به علل مختلفی روی دهند. همان گونه که گفتیم، تشخیص علت به صورت دقیق، تنها با معاینات کامل شنوایی امکان پذیر است. با این حال برخی از عللی که معمولا سبب مشکلات شنوایی می شوند عبارتند از:
1.    علل مادرزادی در اثر توارث ژنتیکی غالب یا مغلوب
2.    عفونت های مزمن گوش میانی یا گسترش عفونت به گوش داخلی
3.    تولید موم گوش به مقدار بیش از حد
4.    اختلالات رگ های خونی، از جمله بالا بودن فشارخون
5.    صدمات وارد شده به سر
6.    تومورها
7.    لخته های خونی که به رگ های کوچک تغذیه کننده عصب شنوایی می روند.
8.    مولتیپل اسکلروز (ام. اس)
9.    سیفلیس
10.    اختلالات انعقاد خون
11.    عفونت ویروسی مثل اوریون
12.    قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای ۸۵ دسی بل یا قوی تر
13.    بالا رفتن سن. اکثر افراد بالای ۶۵ سال در شنیدن صداهای زیر (یعنی فرکانس های بالا) مشکل دارند.

عوامل افزایش دهنده خطر مشکلات شنوایی
در بخش زیر عواملی که سبب افزایش خطر ناشنوایی می شوند را به اختصار بیان می کنیم. لازم به ذکر است که در صورت داشتن هر یک از مشکلات زیر، بایستی اختلال شنوایی خود را بسیار جدی بگیرید.
1.    سابقه خانوادگی ناشنوایی مادرزادی یا اکتسابی
2.    مصرف داروهایی مثل ضد التهاب های غیراستروییدی ، سیس پلاتین ، اریترومایسین ها ، جنتامایسین ، استرپتومایسین ، توبرامایسین ، کینین ، فوروسماید ، اسید اتاکرینیک ، یا دوزهای بالای آسپیرین ، و سایر داروها
3.    افرادی که در مشاغلی مشغول به کار هستند یا تفریحاتی دارند که سطح صدا در آنها بالا است ، مثل نواختن موسیقی های سنگین یا کارگرانی که با مته های بادی قوی آسفالت خیابان را می کنند. به همین دلیل همواره توصیه می شود که در مشاغل با سطح صدای زیاد حتما از گوشی مخصوص محافظ گوش استفاده شود.
پیشگیری از مشکلات شنوایی 
همواره شنیده ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. به همین دلیل یادتان نرود که برای این که در آینده با مشکلات شنوایی مواجه نشوید و به فکر خرید سمعک نیفتید، حتما موارد زیر را رعایت فرمایید:
1.    برخی داروها (که در بالا ذکر شد)، می توانند در صورتی که بیش از دوز تعیین شده مصرف شوند، اثرات سوئی بر شنوایی شما داشته باشند. به همین دلیل توصیه می شود که از مصرف بیش از دوز تعیین شده جدا خودداری فرمایید. به علاوه در مصرف طولانی مدت داروهای فوق باید در این باره با پزشک مشورت نمایید. چرا که در برخی موارد مصارف طولانی مدت نیز باعث اختلالات شنوایی شده است.
2.    در صورتی که به بیماری هایی مبتلا هستید که زمینه ساز مشکلات شنوایی هستند (مخصوصا عفونت های گوش، مشکلات آلرژیک و یا تنفسی) به پزشک خود مراجعه کنید.
3.    فراموش نکنید که بایستی از قرار گرفتن در محیط هایی که صدای بلند در آن نواخته می شود، به سرعت دور شوید. در صورتی که این امر بخشی از شغل شما است و یا به هر جهت چاره ای نیست، حتما از محافظ های مناسب استفاده کنید. چرا که شنوایی شما بیش تر از کار یا هر چیز دیگری ارزش دارد.
مشکلات شنوایی ممکن است در ابتدا سطحی به نظر برسد اما بایستی همان ابتدا آن را جدی گرفت. از جمله مشکلاتی که ممکن است در صورت عدم توجه به اختلالات شنوایی برای هر فرد رخ دهد، عبارت است از:
1.    ناشنوایی دائمی
2.    تاخیر در کسب توانایی ها و مهارت های زبانی در کودکان
3.    تاثیرات عاطفی ناشنوایی

درمان و اصول کلی در اختلالات شنوایی
همان گونه که گفتیم، قبل از درمان باید تشخیص نوع کم شنوایی صورت گیرد. تا زمانی که نوع کم شنوایی دقیق مشخص نشود، نمی توان درمان را آغاز کرد. برای تشخیص اختلالات شنوایی معمولا از آزمون های شنوایی که به وسیله دستگاههای پیشرفته الکترونیکی و تشخیصی که مخصوص به این کار ساخته شده اند در یک اتاقک مخصوص که عاری از هرگونه صدای محیط است استفاده می شود  پس از بررسی های دقیق، شدت و الگوی هر گونه کم شنوایی اعم از انتقالی یا حسی-عصبی تعیین می گردد.
بسیاری به هنگام بروز اختلال شنوایی در خود به وحشت می افتند. اما بایستی به شما بگوییم که در بسیاری از موارد با انجام کارهایی ساده نظیر درآوردن موم گوش یا ترمیم پارگی پرده گوش، یا استفاده از سمعک مشکل شنوایی برطرف خواهد شد. به علاوه اگر ناشنوایی مربوط به داروهای مصرفی باشد، با تغییر در دوز دارو و یا قطع آن مشکل برطرف می شود. در مواردی که ناشنوایی از نوع انتقالی است، اگر ناشنوایی دائمی یا ناتوان کننده باشد، می توان به کمک عمل جراحی مشکل را حل نمود.
با این حال شما می توانید در صورت تمایل از سمعک نیز استفاده نمایید. امروزه انواع مختلف سمعک های نامرئی وجود دارند که به هیچ عنوان حتی از فاصله یک متری هم قابل تشخیص نیستند.
هم چنین می توانید اقدامات لازم را در جهت گفتاردرمانی و بازتوانی گفتاری انجام دهید. برای تلفن همراه خود نیز می توانید از وسایل تقویت کننده صدا کمک بگیرید. اما مهم ترین اصل این است که هیچ جای نگرانی وجود ندارد. یکی از مهم ترین آسیب های که در صورت عدم درمان به موقع کم شنوایی ممکن است اتفاق بیافتد ، گوشه گیری و منزوی شدن شما در اجتماع به خاطر مشکلات شنوایی است. انزوا باعث می شود که مشکلات ارتباطی بیشتر شده و در نهایت منجر به سرخوردگی فرد خواهد شد.

درمان دارویی مشکلات شنوایی
در بسیاری از موارد، درمان به کمک داروها انجام می شود. از جمله داروهایی که در موارد اختلالات شنوایی مصرف می شوند، موارد زیر هستند:
1.    در مواردی که مشکلات ناشی از عفونت باشند، به کمک مصرف آنتی بیوتیک ها مشکل برطرف می گردد.
2.    برای سایر عفونت ها می توان از داروهای دکونژستان استفاده کرد.
3.    در موارد که ناشنوایی حسی-عصبی به صورت ناگهانی و بدون علت مشخص رخ می دهد، درمان استروئید می تواند بسیار موثر واقع گردد.