۷۰ درصد سرگیجه ها ناشی از مشکلات شنوایی است

شاید همه ما سابقه سرگیجه داشته باشیم. حالتی که ممکن است در اثر کاهش فشارخون به سراغ ما بیاید. گاهی نیز نشانه ابتلا به یک بیماری خطرناک مانند تومور مغزی است که البته نادر است. علل این عارضه بسیار متنوع است. در واقع سرگیجه در زمره نشانه  بسیاری از بیماری ها شناخته شده است. از این رو برای شناسایی دلیل واقعی سرگیجه به مشاوره تخصصی با چندین پزشک و متخصص در حوزه های مختلف نیاز است. اما خوب است بدانید ۶۰ تا ۷۰ درصد سرگیجه ها به علت ایجاد اختلال در سیستم شنوایی اتفاق می افتد. بهتر است در صورت مواجهه با سرگیجه های طولانی مدت، اول به متخصص مغز و اعصاب و سپس به متخصص چشم و در نهایت متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.
مهم ترین مشخصه سرگیجه هایی با منشاء نقص در سیستم شنوایی تکرار شدن آن است در صورتی که در بیشتر سرگیجه هایی که منشاء اختلالات شنوایی ندارد، پس از مدتی سرگیجه فرد برطرف می شود و دیگر تکرار نمی شود. همچنین این سرگیجه ها با احساس چرخش همراه است به گونه ای که فرد احساس می کند محیط اطراف با خود وی در حال چرخش است. در واقع این علامت با مواردی نظیر سیاهی رفتن چشم ها، منگی و سنگینی سر که به دلایل دیگری رخ می دهد، تفاوت دارد.
ابتلا به فشار خون بالا، رژیم غذایی پرنمک، ضربه به سر و تصادف و حتی حساسیت نسبت به بعضی مواد غذایی مانند قهوه، چای پر رنگ یا نوشابه های گازدار، برخی از دلایل این نوع سرگیجه هاست. البته مهم ترین عامل تأثیرگذار بر مایعات داخل گوش استرس های عصبی است که بیشتر به علت کار زیاد، خستگی و کم خوابی اتفاق می افتد. در این موارد سعی بر این است تا عارضه کنترل شود. در واقع با کنترل عوامل بر هم زننده فشار مایعات داخل گوش سرگیجه هم کنترل می شود. توضیحات مفصل تر در این باره را از یکی از متخصصان گوش و حلق و بینی جویا شدیم. سرگیجه به معنای احساس کاذب حرکت است؛ به طوری که فرد احساس می کند خود یا محیط اطرافش در حال چرخش است و گاهی احساس کاذب افتادن دارد و تصور می کند هر لحظه ممکن است زمین بیفتد و نمی تواند تعادلش را حفظ کند. گاهی سرگیجه (Vertigo) با گیجی (dizziness) اشتباه گرفته می شود. در گیجی فرد احساس منگی یا سبکی در سر دارد و احساس تعلیق در آسمان و زمین می کند.
سرگیجه واقعی (True Vertigo) با این نشانه ها که ذکر شد باید از گیجی متمایز شود. سرگیجه شدید باعث می شود فرد نتواند به حرکت ادامه دهد، بنشیند، در صورت رانندگی متوقف شود و گاهی علایم دیگری مانند تهوع و استفراغ دارد. خوب است بدانید ۴ ارگان بدن در حفظ تعادل انسان نقش دارد گوش، مخچه و چشم ها و گیرنده های فشار که در پاهای ما قرار دارد به انسان کمک می کند در فضای ۳ بعدی تعادل خود را حفظ کند.چشم با تحریکات بینایی که به مغز می فرستد، موقعیت را آشکار می کند. گیرنده های حسی پا وضعیت فضایی را که در آن حرکت می کنیم گزارش می کند. گوش جهت سر و بدن را در حرکات خطی و چرخشی تعیین می کند و مخچه نیز وضعیت پایدار بدن را تعریف می کند و باعث حفظ تعادل انسان در وضعیت های مختلف می شود. شایع ترین علت سرگیجه اشکالاتی است که در سیستم گوش داخلی به وجود می آید و باعث می شود فرد تعادل خود را از دست بدهد. این نوع سرگیجه معمولاً شدید و همراه با تهوع و استفراغ است و با تغییر وضعیت سر تشدید می شود و ممکن است همراه با علایم شنوایی باشد.در این حالت فرد دچار کم شنوایی، سنگینی گوش، سوت کشیدن یا وز وز گوش می شود.
گوش داخلی  شامل ۲ بخش است. یک بخش آن حلزون شنوایی است که سلول های حساس نسبت به تحریکات عصبی دارد و در مغز به صورت صدا تفسیر می شود.

 بخش لابیرنت تعادلی شامل مجاری نیم دایره ای است که به صورت لوله های نیم دایره ای در جهات مختلف در فضا طراحی شده است و حرکات ما را از طریق سلول های حساس خود تشخیص می دهد و بر اساس ارتباطی که بدن با جاذبه دارد، تعیین می کند، این کار در حرکت و سکون از طریق سلول های حساس گوش داخلی انجام می شود و کوچک ترین تحریکات و حرکات ما را احساس و ادراک می کند و به صورت تحریکات عصبی به مغز ارسال می کند و پس از تفسیر، دستور حرکت از سوی مغز به اندام ها صادر می شود. این فرآیند به فرد کمک می کند در وضعیت ثابت باقی بماند و در هر حال بتواند تعادل خود را حفظ کند. اگر در هر یک از قسمت های گوش داخلی اختلالی ایجاد شود، فرد احساس نبود تعادل می کند. گاهی التهاب باعث به هم خوردن عملکرد گوش می شود و مهم ترین علت آن عفونت حاد ویروسی در جریان یک سرماخوردگی ساده است که ممکن است باعث التهاب یا آسیب رسیدن به گوش شود.یکی دیگر از بیماری های شایع گوش که شایع ترین علت سرگیجه هم هست، سرگیجه حاد ناگهانی (BPTV) است که در اثر تعلیق کربنات کلسیم در گوش داخلی به وجود می آید. این ماده با شناور شدن در مایع داخل گوش، سلول های حساس تعادلی را تحریک می کند و سرگیجه شدیدی را به وجود می آورد.
از ویژگی این نوع سرگیجه این است که ناگهانی ایجاد می شود. بسیار حاد است و در یک وضعیت خاص شدیدتر می شود، ممکن است همراه با تهوع و استفراغ باشد و کوتاه مدت است و کمتر از یک دقیقه طول می کشد.در سندروم منیر که در اثر افزایش فشار مایع داخل گوش بروز پیدا می کند سرگیجه یکی از علایم بیماری است. علت این عارضه شناخته شده نیست و گاهی در اثر عفونت، حساسیت یا داشتن زمینه ژنتیک بروز پیدا می کند. مبتلا به این عارضه دچار سرگیجه شدید ناگهانی می شود که چند ساعت طول می کشد. سرگیجه عودکننده است و در فواصل آن فرد باز هم احساس نبود تعادل می کند. بیشتر مبتلایان علایم شنوایی دارند و فرد احساس پُری گوش یا سنگینی گوش می کند و دچار افت شنوایی می شود و وز وز گوش هم دارد. این بیماری کاملاً شناخته شده است و شیوع نسبتاً بالایی دارد و درمان دارویی آن استفاده از داروهای کاهنده فشار مایع داخل گوش است. به علاوه از بیماران خواسته می شود رژیم غذایی کم نمک و کم چربی اتخاذ کنند و از مصرف غذاهای شور بپرهیزند تا فشار مایع داخل گوش کاهش یابد.این عارضه معمولاً به درمان جواب می دهد و اگر جواب نداد ممکن است بیمار نیاز به جراحی پیدا کند.
تومورها، غدد خوش خیم، مصرف برخی داروها، عفونت های مزمن گوش، در صورت تخریب سلول های تعادلی گوش وضربه به گوش هم ممکن است باعث ایجاد سرگیجه شود. باید دانست که سرگیجه بیماری نیست بلکه نشانه یک عارضه است، بیشترمردم تصور می کنند سرگیجه نشانه تومور مغزی است در صورتی که چنین نیست و کمتر از ۲۰ درصد علل سرگیجه مربوط به مغز و مخچه است و بیشتر دلایل آن به بروز مشکل در سیستم شنوایی برمی گردد.انجام معاینه، شرح حال بیمار، تست های خاص شنوایی و گاهی رادیوگرافی یا سی تی اسکن به متخصصان گوش و حلق و بینی برای تشخیص عارضه و اتخاذ روش درمانی موثر کمک می کند.