ویژگیهای انواع سمعک

همان طور که افت شنوايي درجات مختلفي دارد، سمعکها نيز بر اساس ميزان افت شنوايي که در آن قابل تجويز هستند اشکال مختلفي دارند. خوب است بدانيم که هر چه سمعک کوچکتر باشد قدرت کمتري دارد مثلاً سمعکهاي نامرئي تا افت شنوايي 65% را پوشش مي دهند ولي سمعکهاي پشت گوشي بزرگ تا 95% افت شنوايي را پوشش مي‌دهد.

متداول ترين اشکال سمعک به شرح زير هستند:

1- سمعک کاملاً داخل مجرا (نامرئي) CIC
کوچکترين نوع سمعک است و تقريباً در عمق مجراي گوش قرار مي گيرد. به شرطي که مجراي گوش قطر خوبي داشته باشد، مي تواند نامرئي باشد. تمامي اجزاي اين نوع سمعک داخل مجراي گوش قرار مي‌گيرد. به علت حفظ وضعيت طبيعي اکوستيکي مجرا و لاله گوش و قرار گيري در داخل مجرا که باعث رزونانس طبيعي تر صدا مي شود تا افت شنوايي حدود 65% بهترين گزينه تجويز سمعک است. به علت کوچک بودن سمعک امکان استفاده از ميکروفون زوم دار و تنظيم صدا نيست ولي در انواع جديد سمعکهاي نامرئي هوشمند با بکارگيري کنترل از راه دور مي توان صدا را کم و زياد کرد، برنامه شنيداري سمعک را عوض کرد و يا صداي سمعک را قطع کرد. باتري متداول اين سمعکها سايز 10 است.

2- سمعک داخل کانال ITC
کمي بزرگتر از سمعک CIC است و قدرت بيشتري دارد (تا افت شنوايي حدود 70 درصد قابل تجويز است) قسمت بلندگوي سمعک داخل مجراي گوش نصب مي‌شود و ميکروفون و باتري و پردازشگر سمعک در ابتداي مجراي گوش قرار مي گيرند. اين سمعک تا حدودي در داخل مجراي گوش پيداست و امکان استفاده از دکمه تغيير برنامه شنيداري، ولوم تنظيم صدا، ميکروفون زوم دار هم فراهم مي باشد. باتري متداول اين سمعکها سايز 312 است.

3- سمعک داخل گوشي ITE
يا سمعک فول شل که کل صدفي(گودي) گوش را پر مي کند تا افت شنوايي 75 درصد پوشش مي دهد. از نظر استفاده براي بيمار راحت تر است و باتري بزرگتري دارد (سايز 13 يا گاهي 312). سمعک ITE بيشترين امکانات تنظيمي را در اختيار بيمار مي گذارد و ميتواند شامل ونت بزرگ، ولوم کنترل، دکمه تعويض برنامه ، ميکرفون جهت دار، تله کويل اتوماتيک و ... باشد.

4- سمعک پشت گوشي BTE
مامي قطعات سمعک داخل پوسته اي پلاستيکي قرار گرفته و صدا از طريق يک مجراي لوله اي شکل به قالب گوش که داخل مجرا يا صدفي گوش است، انتقال مي يابد. تا افت شنوايي 95% قابل تجويز است (و باتري شماره 13 يا 675 باتري متداول آنها است) و معمولاً براي اطفال زير 7 سال و افراد مسن بالاي 75 سال بهترين گزينه سمعک است. انواع جديد آن بنام ميکرو خيلي کوچک بوده و ظاهر مقبولتري دارند و امکانات بسيار خوبي هم براي کاربر سمعک ايجاد کرده اند و در حال حاضر اکثر کاربران سمعکهاي پشت گوشي مايل به استفاده از سمعکهاي ميکرو هستند. در انواع جديدي از اين سمعکهاي ميکرو، سمعک داراي باتري دائمي و قابل شارژ مي‌باشد و نيازي به تعويض باتري نيست.
انواعي از سمعکهاي پشت گوشي هم که با تکنولوژي نانو امکان مقاوم سازي به آب در آنها حاصل شده از شرکت فوناک سوئيس، اينتر تون دانمارک، زيمنس آلمان و رکستون آلمان وارد کشور شده است.

5- سمعک جيبي BW
دراین نوع از سمعکها، ميکروفون و تقويت کننده داخل يک جعبه پلاستيکي يا فلزي قرار دارد و بلندگوي سمعک به وسيله يک سيم به اين جعبه وصل شده و با يک قالب داخل صدفي گوش قرار مي گيرد. به علت اشکالات فني بسيار و سختي استفاده ديگر طرفدار ندارد و تجويز هم نمي شود. (مگر در موارد خيلي خاص و مثلاً افت شنوايي عميق در شيرخواران)

6- سمعک عينکي
قطعات سمعک داخل دسته عينک قرار مي گيرد و مي تواند يک طرفه يا دو طرفه باشد. با تکامل سمعکهاي داخل گوشي اين سمعکها هم چندان مقبول نيستند. انواعي از سمعکهاي عينکي که صدا را از طريق ارتعاش استخواني به گوش انتقال مي دهند، هم اکنون در انواع ديجيتال عرضه مي شوند. اين سمعکها خاص بيماراني هستند که مجراي گوش آنها يا مسدود است يا به علت پاره بودن پرده گوش ترشح عفوني مزمن دارند.

7- سمعک کاشتني
قطعات سمعک در محفظه گوش مياني نصب مي شود. اين سمعکها در حال حاضر مراحل تحقيقاتي خود را مي گذارند و متداول نشده‌اند.

8- کاشت حلزون
براي موارد کم شنوايي عميق (خصوصاً در کودکان زير 5 سال) کاشت حلزون تجويز مي شود. کار بررسي کانديداتوري کاشت حلزون کاري تيمي و تخصصي است و دستگاه آن اگر چه کمي شباهت به سمعک دارد ولي در مرحله آخر صدا به بلندگو نمي رود و به يک سري الکترود منتقل مي شود که اين الکترودها مستقيماً به سلولهاي عصبي غشاء پايه حلزون مي چسبند و سيگنال الکتريکي مستقيماً به آنجا و به مغز مي رود.
طبيعي است که انتخاب اينکه از ميان اشکال فوق کداميک براي فرد کم شنوا صحيح است کاري تخصصي و در صلاحديد متخصص شنوايي شناسي است. با جمع بندي مقدار و نوع افت شنوايي، سن و جنس، موقعيت شغلي، توقع بيمار، احتمال پيشرونده بودن افت شنوايي و برخي محاسبات کامپيوتري و شبيه سازي کم شنوايي، شنوايي شناسي سمعک مناسب را انتخاب کرده و پيشنهاد مي دهد. با توجه به اينکه تجويز سمعک توسط افراد غير اديولوژيست باعث خطاي جدي در محاسبات مربوط به خروجي سمعک مي شود و افت شنوايي مجدد و نارضايتي از کيفيت صدا را به همراه دارد؛ جدا توصيه مي‌کنيم جهت مشاوره و خريد سمعک فقط به مراکز شنوايي شناسي مراجعه کنيد و از خريد سمعک از مغازه ها و افراد ناوارد (غير اديولوژيست) حتما خودداري نماييد.

مزایا و معایب انواع سمعک
سمعک‌ها به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
۱-  سمعک‌هایی که داخل کانال یا مجرای گوش قرار می‌گیرند و دیده نمی‌شوند. این سمعک‌ها برای افرادی مناسب هستند که کم‌شنوایی خفیف یا متوسط دارند. همچنین افرادی که نمی‌خواهند سمعک‌شان دیده شود، می‌توانند از این نوع سمعک‌ها استفاده کنند، زیرا داخل گوش اصلا پیدا نیستند.
 
ویژگی‌های این نوع سمعک‌ها
1.    استفاده از این نوع سمعک ها جلب توجه نمی‌کند و دیگران متوجه سمعک فرد نمی‌شوند.
2.    این نوع سمعک‌ها به‌دلیل قرار گرفتن در داخل کانال گوش برخلاف سمعک‌هایی که پشت گوش نصب می‌شوند، صدای آزاردهنده وزش و هوهوی باد را تقویت نمی‌کنند.
3.    فرد استفاده کننده از این نوع سمعک به‌راحتی می‌تواند از امکانات تلفن سمعک نیز استفاده کند.
معایب استفاده از این نوع سمعک‌ها
بهتر است کودکان از این سمعک استفاده نکنند، زیرا به‌دلیل کوچک بودن اندازه این نوع سمعک‌ها امکان دارد که کودک آن را ببلعد.
افرادی که کاهش شنوایی شدید دارند، نمی‌توانند از این نوع سمعک‌ها استفاده کنند.

۲-  سمعک‌هایی که در کانال گوش قرار می‌گیرند، ولی دیده می‌شوند.
این نوع سمعک‌ها کمی بزرگ‌تر از سمعک‌های نوع اول هستند و تاحدی دیده می‌شوند ولی کمی قوی‌تر از گروه اول هستند.
تذکر: سمعک‌های نوع اول و دوم به‌دلیل قرارگیری در کانال گوش، متناسب با گوش هر فرد ساخته می‌شوند. به این صورت که از فرد قالب کانال گوش گرفته می شود و براساس آن، سمعک سفارش داده می‌شود. این کار توسط متخصص شنوایی‌شناس انجام می‌گیرد.
استفاده از سمعک‌های نوع اول و دوم برای کودکان توصیه نمی‌شود، زیرا علاوه بر اینکه ممکن است توسط آنها بلعیده شود، به‌دلیل اینکه این نوع سمعک‌ها مطابق با کانال گوش ساخته می‌شوند و کودکان روز به روز در حال رشد هستند، باید چندین‌بار سمعک را عوض کنند که از لحاظ اقتصادی مقرون به‌صرفه نیست.

۳-  سمعک‌هایی که پشت گوش قرار می‌گیرند
این نوع سمعک‌ها پشت گوش قرار می‌گیرند و توسط لوله‌ای به یک قالب وصل می‌شوند که داخل گوش قرار می‌گیرد. اصوات محیطی توسط میکروفن سمعک جمع‌آوری می‌شود. در سمعک تقویت شده و توسط لوله و قالب به گوش فرد فرستاده می‌شود.

مزایای سمعک‌های پشت گوشی
1.    این نوع سمعک‌ها برای کم‌شنوایی شدید نیز قابل استفاده هستند.
2.    این نوع سمعک‌ها برای تمام افراد و در تمام سنین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3.    افرادی که به‌دلیل تولید بیش از حد جرم گوش نمی‌توانند از سمعک‌های داخل گوشی استفاده کنند، می‌توانند به‌راحتی از این نوع سمعک‌ها استفاده کنند.
 معایب سمعک‌های پشت گوشی
کسانی که نمی‌خواهند دیگران متوجه سمعک آنها شوند، هنگام استفاده از این نوع سمعک‌ها رنج می‌برند، زیرا کاملا نمایان هستند.
اما امروزه تولیدکنندگان سمعک، علاوه بر مقوله کیفیت صدای سمعک، به بحث زیبایی آن نیز توجه کرده‌اند و سمعک‌های پشت گوشی بسیار زیبا و باکیفیتی را روانه بازار کرده‌اند که شاید برخی سخت‌پسندان نیز مشتاق استفاده از این سمعک‌ها شوند.

 توصیه های لازم
همه افرادی که از سمعک استفاده می کنند، باید موارد زیر را در نظر داشته باشند:
1- طی یک ماه اول استفاده از سمعک، هر گونه مشکل و سوال خود را یادداشت کنند و از کارشناس شنوایی‌سنجی بپرسید.
2-- یک ماه پس از استفاده از سمعک، برای تنظیم مجدد آن به کارشناس شنوایی‌سنجی مراجعه کنید.
3- پس از اینکه به سمعک عادت کردید، برای انجام آزمون شنوایی و تنظیم سمعک، هر شش ماه یک بار به کارشناس شنوایی‌سنجی مراجعه کنید.
4- نحوه استفاده از انواع امکانات سمعک را یاد بگیرید.
5- نحوه تمیز کردن سمعک و گوش خود را از کارشناس شنوایی‌سنجی بپرسید.
6- سمعک های مختلف، امکانات و تجهیزات مختلفی دارند. سعی کنید نیازهای اصلی شنوایی خود را بدانید تا سمعکی را تهیه کنید که دقیقا همان نیازها را برطرف نماید.

7- چگونگی تعویض باتری سمعک را یاد بگیرید تا پس از تمام شدن باتری، آن را عوض کنید.
8- بعضی سمعک ها، قابلیت نصب برنامه های مختلفی را بر روی خودشان دارند. اگر سمعک شما این اینگونه است، نحوه تعویض برنامه سمعک را از کارشناس شنوایی‌سنجی سوال کنید.

نحوه مراقبت و نگهداری از سمعک
اگر شما از سمعک‌ (پشت گوشی (BTE)، داخل گوشی(ITE) و یا داخل کانال(CIC) ) استفاده می نمایید، نظافت روزانه آنها برای اطمینان از عملکرد مناسب این سمعک‌ها بسیار ضروری می باشد. در ذیل چندین توصیه ساده ذکر شده است که شما باید بطور منظم آنها را بکار گیرید:

سمعک‌های پشت گوشی
1.    با یک پارچه خشک، سمعک و قالب آن را تمیز نمائید.  هرگز خود سمعک را نشوئید!
2.    مطمئن شوید که هیچ جرمی، داخل دهانه سمعک و یا قالب نشده باشد زیرا این امر موجب کاهش تأثیر و عملکرد سمعک می‌گردد.
3.    هنگام عدم استفاده از سمعک خصوصاً شبها، در باتری را باز بگذارید تا جریان هوا در آن برقرار گردد.
 
چگونگی شستشوی قالب گوش
1.    قالب سمعک باید بطور منظم شستشو شود.
2.    قالب گوش را از سمعک جدا کنید.
3.    قالب را با صابون و آب نیمگرم بشوئید. از مواد شوینده قوی برای این منظور استفاده نکنید.
4.    قالب را با آب شستشو داده و آبکشی نمایید.
5.    ممکن است قطراتی از آب، داخل قالب گوش و یا لوله آن باقی بماند. در این موارد، وسایل خاصی برای دمیدن هوا در اختیار متخصص سمعک شما قرار دارد که قطرات آب را خارج می نماید.
6. قبل از اتصال مجدد سمعک به قالب گوش و لوله آن، اطمینان حاصل کنید که قالب و لوله کاملاً خشک شده باشند.

 
سمعکهای داخل گوشی (ITE) و کاملاً داخل کانال (CIC)
جرم تولید شده در کانال گوش شما، می‌تواند موجب بسته شدن و گرفتگی دهانه سمعک گردد. به‌منظور تسهیل در پاک کردن این جرم ها،از سمعک‌های داخل گوشی اتیکن مجهز به یکی از سیستم‌های محــافظـت در برابر جــرم گوش می‌باشــند کـه عبــارتـند از ،No Wax   Micro Wax Busterو یاWax Buster  که برای خارج نمودن سریع و راحت جرم گوش طراحی شده‌اند.

چه کارهایی را نباید انجام دهید

1. هیچ‌گاه از آب یا الکل برای تمیز نمودن سمعک استفاده نکنید. شما می توانید خارج و سطح سمعک را بوسیله پارچه و یا وسایل مخصوص پاک کردن که همراه با سمعک به شما داده می شود خشک و تمیز نمائید.
2. هرگاه از لوسیون (خصوصاً لوسیونهای برنزه شدن در آفتاب) استفاده نمودید، دستهایتان را قبل از کار با سمعک و یا قراردادن باتری در آن کاملاً شستشو دهید. استفاده از اسپری مو نیز می تواند به سمعک آسیب وارد نماید.
3. هیچگاه نباید سمعک را در معرض گرمای شدید قرار داد )مثل گذاشتن سمعک در داخل ماشین پارک شده زیر آفتاب(.  سمعک نباید در معرض رطوبت قرار گیرد، مانند قرار گرفتن در سونای بخار و یا زیر دوش یا باران شدید.
4. در صورتی‌که سمعک در محیط بسیار مرطوبی قرار گرفت با احتیاط آنرا خشک نموده و از کیت ضد رطوبت استفاده کنید.
5. برای اطلاعات بیشتر به متخصص سمعک خود مراجعه کنید.