اودیومتری با صدای خالص P.T.A)Pure Tone Audiometry)
بهترین راه تعیین کمی ضعف شنوایی،اودیومتری (اندازه گیری شنوایی یا شنوایی سنجی) میباشد.
معاینات شنوایی سنجی (به صورت معاینات دوره ای) از اهمیت خاصی برخوردار است چون در برخی از موارد بعنوان مدرکی مستند برای اثبات ادعای بیمه غرامت کارگران بکار رفته است و میزان ضایعات و ناتوانی های وارده از سوی محیط کار مشخص می کند. در اغلب صنایع و مشاغل، اولین مشکل بهداشتی، مسئله سروصدا است. با تنظیم یک برنامه منسجم حفاظت شنوائی توسط یک تیم علاقه مند و توجیه شده به مرحله اجرا در می آید،می توان در جهت حل این مشکل تلاش کرد. یک برنامه حفاظت شنوائی (Heairing Conservation Program) شامل 5 مرحله است:
1ـ بررسی سروصدا
2ـ کنترل سروصدا با تمهیدات فنی و اجرائی
3ـ آموزش
4ـ حفاظت شخصی
5ـ پایش وضعیت شنوائی (ادیومتری)
بر طبق ماده 92 قانون کار و نیز بر طبق مواد 88 و 90 قانون تامین اجتماعی شاغلینی که به اقتضای نوع کار در معرض بروز بیماریهای ناشی از کار قرار دارند باید برای همه افراد مذکور پرونده پزشکی تشکیل دهند و دست کم سالی یکبار توسط مراکز بهداشتی درمانی از آنها معاینه و آزمایشهای لازم را بعمل آورند و نتیجه را در پرونده مربوطه ضبط نمایند. که آزمایشات ادیومتری نیز یکی از آزمایشات روتین قبل از استخدام و دوره ای می باشد.
مروری بر مطالعات گذشته
در اواخر قرن 16 عده زیادی از کارگران متصدی پرچ کردن دیگهای بخار دچار کاهش شنوایی شدید شدند و از آن به بعد مسئله افت شنوایی در اثر تماس طولانی با صدا در بسیاری مشاغل دیگر ازجمله نساجی، معدن، کشاورزی و فلزکاری مورد تائید قرار گرفت.
کارگران جوان دارای حساسیت شنوایی بیشتر به سروصدای محیط کار بوده و در نتیجه در کلیه فرکانسهای بخصوص در فرکانس 4000 هرتز افت موقت دیده می شود در صورتی که در کارگران مسن تر این افت کمتر دیده می شود.
در این روش اصوات خالص با شدتهای متفاوت ودر فرکانسهای متفاوت ،یکبار از طریق هدایت هوایی و یکبار از طریق استخوانی به گوش میرسند وآسناته شنوایی برای هریک از دو مسیر اندازه گیری شده و تحت عنوان آستانه هدایت هوایی وآستانه هدایت استخوانی نامیده میشود.
.معمولا این سنجش در فرکانسهای 250،500،1000،2000،3000،4000،6000،8000Hzصورت میگیرد.این فرکانسها بر حسب اوکتاو تنظیم شده اند.درصورتیکه هر دو آستانه شنوایی افزایش یافته ولی آستانه شنوایی استخوانی طبیعی باشد وبین این دو فاصله ایجاد گردد(Air-Bone Gap) فرد دچار ناشنوایی هدایتی است.
هدف از این آزمون تعیین میزان افت دایم شنوایی و تعیین میزان افت موقت شنوایی است.به همین منظور دو گروه شاهد ونمونه انتخاب شده و آزمون اودیومتری یکبار قبل از شیفت کاری و باردیگر پس از پایان شیفت کاری انجام میگیرد.
در ادیومتری میدان شنوایی از راه هوا یی و استخوانی تعیین می شود و اصول آن تحریک گوش بوسیله دستگاه با ارسال علائم صوتی ، تعیین حساسیت شنوایی نسبت به فرکانسها و شدت های متفاوت و رسم منحنی مربوط می باشد .
ادیومتری شامل دو بخش AC ( سنجش شنوایی از راه هوایی ) و BC (سنجش شنوایی از راه استخوانی ) است که در روش اول سیستم شنوایی خارجی ، میانی و داخلی ود ر BC گوش داخلی مورد بررسی قرار می گیرد.
مواردی که قبل از ادیومتری باید رعایت شود
از جمله (برداشت عینک ، قرار دادن مناسب گوشی برروی گوش ، روش پاسخ دادن با دکمه یا تکان دادن دست ، نجویدن آدامس ) دلیل مراجعه وی ، سوابق مصرف دارو ، بررسی بیماریهای قبلی بصورت سئوال و بررسی گوش وی از نظر جرم ، همچنین از مکان مناسب ( با ضریب انعکاس کم دیوار دیوار ، امواج انعکاسی کم ، سطوح جاذب صوت مناسب ، پوشاندن کف اتاق از جنس نرم و درب پنجره جاذب صوت ) استفاده شود.
روش سنجش شنوایی از راه هوا
1- روشن کردن دستگاه
2- قرار دادن گوشی بر روی گوش فرد
3- دکمه خروجی بر وضعیتی که فرد بهتر می شنود قرار داده شود و در صورت عدم تفاوت بر روی R (گوش راست ) باشد.
4- دکمه ورودی TONE
5- تعیین دکمه فرکانس به ترتیب 1000 – 2000 – 4000 – 8000 - 1000 – 500 و 250هرتز
و در گوش بعدی به ترتیب 250 – 500 – 1000 – 2000 – 4000 – 8000 هرتز
6- تعیین دکمه شدت ( ابتدا از فرکانس1000 هرتز وصدای 40 دسی بل )
7- ارسال صدای مربوط با زمان 1 – 2 ثانیه با فشار دکمه مربوطه
8- پاسخ فرد به روشهای ذکر شده
9- کاهش شدت صدا بصو رت 10 دسی بل تا جایی که فرد پاسخ ندهد ، در این شدت 5 دسی بل اضافه می شود.
10- تعیین آستانه شنوایی ( حداقل صدایی که فرد به زحمت قادر است 50 % علائم ارائه شده را تشخیص دهد).
11- ثبت نتیجه ادیوگرام با علامت دایره قرمز جهت آستانه گوش راست و ضربدر آبی جهت گوش چپ .
12- اتصال آستانه ها به هم و ترسیم منحنی ادیومتری
13- انجام آزمایش برای گوش دیگر ، به روش فوق
روش سنجش شنوایی از راه استخوان
مراحل شامل :
1- روشن کردن دستگاه
2- قرار دادن دکمه خروجی بر روی BONE
3- گذاشتن ویبراتور به استخوان ماستوئید ( با فشار کافی ، نبودن مو زیر آن و عدم تماس با لاله گوش )
4- شروع آزمایش از فرکانس 500 – 1000 – 2000 – 4000- 8000 و 250 هرتز
5- سایر مراحل مشابه روش قبل
6- علامت › قرمز جهت گوش راست و علامت ‹ آبی جهت گوش چپ بکار می رود.
جهت تعیین میزان کاهش شنوایی ، معدل شنوایی آستانه هوایی محاسبه می شود. (PTA )
جدول: نوع شنوایی بر حسب محدوده میانگین آستانه طبق استاندارد ANSI و آکادمی گوش و حلق و بینی آمریکا (1965)؛ محدوده زیر برای فرکانسهای 500 تا 2000 هرتز معرفی شده است.
افت شنوایی وضع شنوایی فرد
10 – 15 دسی بل طبیعی NORMAL
15 – 26 دسی بل افت ناچیز SLIGHT
26 – 41 دسی بل افت ملایم MILD
41 – 55 دسی بل افت متوسط MODERATE
55 – 70 دسی بل افت نسبتا شدید MODERATE SEVERE
70 – 90 دسی بل افت شدید SEVERE
90 دسی بل و بیشتر کر PROFOUND
OSHA توصیه می نماید که از افراد در معرض تماس با صدا ، گاز های بیهوشی ،تترا کلرواتیلن ، ذغال سنگ و مواد زائد مخاطره آمیز، می بایست ادیومتری سالانه انجام شود. لازم به ذکر است که فاکتورهای سن ، جنس ، سابقه کار و ... در فرمول های فوق تاثیر مستقیم دارد.
درصد معلولیت شنوایی
تعیین میزان نقص عضو و از کار افتادگی ناشی از NIHL طبق فرمولAAOO-1979 American Academy of Ophthalmology and Otolaryngology صورت می گیرد.
درایران برای محاسبه درصد معلولیت شنوایی از استاندارد انجمن چشم پزشکان و پزشکان گوش و حلق وبینی استفاده میشود.برای این منظور مراحل زیر طی میشود:
میانگین سطح آستانه شنوایی در فرکانسهای 0.5-1-2-3KHz را برای هرگوش محاسبه میکنیم.
میزان 25dB(Lower Fence) را از میانگین سطح آستانه شنوایی حساب شده در مرحله قبل کم میکنیم.
حاصل مرحله 2 را برای هر دو گوش بطور مجزا در 1.5% ضرب .بدین ترتیب درصد معلولیت برای هر گوش محاسبه میشود.( Monaural Impairment)
برای تعیین ازکارافتادگی هردو گوش درصد گوش سالمتر را در عدد 5 ضرب کرده و با درصد گوش ضعیفتر جمع نموده و حاصل را بر عدد 6 تقسیم مینماییم.
(500+1000+2000dB/3) –(25 *1.5%) = درصد معلولیت یک گوش
)/6درصدگوش ضعیفتر *1)+(درصد گوش سالمتر*5)= درصد معلولیت هردو گوش
درصورتیکه نتیجه حاصله از روابط فوق مثبت باشد،گوش فرد دارای افت شنوایی است و اگر نتیجه حاصله منفی باشد،گوش فرد در وضعیت طبیعی قرارگرفته است.