در روزهای اول تولد، کودک از صداهای بلند متعجب می شود و وقتی صدای آرام بخش مادر را می شنود، حالت گریه اش تغییر می کند. در شش ماهگی، با شنیدن صدایی از شیئی ناآشنا سرش را به آن سو برمی گرداند. تا قبل از یک سالگی، صداهای عجیب و غریب از خود درمی آورد که بعدها به صورت کلمات مفهوم تکرار می شود. مشکلات شنوایی حاد بین شش تا نه ماهگی کودک قابل تشخیص است. اگر کودک در برابر صداهای نامنتظر واکنشی نشان نمی دهد، اگر از لحاظ گفتاری کُند است، یا اگر کوچکترین تردیدی در شما وجود دارد باید از کودک آزمایش شنوایی به عمل آید.
گوش میانی
گوش انسان از سه قسمت خارجی و میانی و داخلی تشکیل شده است. گوش خارجی از مجرایی تشکیل می شود که دارای مو و غدد چربی و غدد مترشحۀ موم است. گوش میانی فضای کوچکی است پر از هوا که شامل قسمت داخلی پردۀ صماخ، شیپور استاش و تعدادی استخوان است. برای اینکه صدا به طور مناسب و مفهوم شنیده شود لازم است گوش میانی پر از هوا باشد تا صوت انعکاس پیدا کند. اما اگر گوش میانی پر از مایع شود، امواج صوتی کاهش می یابد و به این می ماند که طبلی را پر از سیمان کنند که مسلماً در کیفیت صدای آن اثر می گذارد. بر اثر سرماخوردگی شدید، گوش میانی پر از مایع می شود و شیپور استاش را نیز پوشش می دهد و باعث گرفتگی گوش می شود. اگر این مایع عفونی باشد گوش هم عفونی می شود و چنانچه عفونی نباشد فقط حس شنوایی تقلیل می دهد.
عفونت گوش
در اثر سرماخوردگی یا شنا و شیرجه زدن در آب ممکن است باکتری به گوش میانی راه یابد که اگر مجرا بسته شود عفونت ایجاد خواهد کرد. کودک بیمار گوش درد می گیرد و تا حدی شنوایی خود را از دست می دهد و بدخلق می شود. هنگام معاینه، مجرای گوش، قرمز و ملتهب به نظر می رسد، اما معمولاً به طور طبیعی مجرایی که به بینی راه دارد خود به خود باز می شود و عفونت به بیرون راه می یابد. به دلیل اینکه بیشتر اوقات باکتری ایجاد عفونت می کند، معمولاً آنتی بیوتیک و مسکن هایی مانند آسپرین و تایلنول تجویز می شود. چون گوش عضو حساسی است بیشتر پزشکان سعی می کنند برای درمان آن وسواس به خرج ندهند. حتی اگر عفونت باعث پارگی پردۀ گوش شود بیشتر مواقع خود به خود جوش می خورد.
مایع درون گوشی
در اثر سرماخوردگی و آنفلونزا یا عفونت گوش، مایعی در گوش میانی جمع می شود که در کودکان دبستانی بسیار متداول است. هنگامی که صدای کودک بلندتر از حد عادی است یا به آنچه به او می گویند بی توجه است، آموزگار متوجه خواهد شد که شنوایی کودک کم شده است. در غیر این صورت والدین باید قضیه را به اطلاع آموزگار برسانند تا کودک را در ردیف جلو بنشانند. تجمع مایع در گوش معمولاً درد به همراه ندارد و هیچ عجله ای برای درمان آن نیست، زیرا بیشتر اوقات زمان، مشکل را حل می کند. گرچه اگر لولۀ پلاستیکی در مجرا قرار دهند تا مایع را به خارج هدایت کند، مداوا سریع تر می شود. بعد از چند ماه می توان این لوله را بیرون آورد و نیازی به استفادۀ دوبارۀ آن نیست.
تقويت حس شنوايي نوزاد
1. با نوزاد حرف بزنيد، هر كاري را كه انجام مي دهيد با صداي بلند براي او بيان بكنيد
2. نوزادان را به شنيدن موسيقي عادت دهيد. موزيك ملايم پخش نماييد.
3. مراقب صداهاي ناخوشايند باشيد
4. اسباب بازي صدادار را در اختيار نوزاد قرار دهيد مثل جغجغه هايي كه به مچ دست نوزادوصل ميشوند.
5. همزمان كه مشغول انجام كارهاي روزمره تان هستيد در مورد كارهايي كه انجام مي دهيد به نوزاد توضيح دهيد. مثلاً اول ما بلوز را از سرت رد مي كنيم بعد به دست راست كمك مي كنيم تا از شكاف آستين رد بشه حالا نوبت دست چپه است كه از شكاف آستين رد بشه. گفتن و تكرار اعمال روزمره توسط شما و شنيدن و دريافت اين اطلاعات توسط نوزاد باعث ميشود كه كودك ارتباط برقرار كردن و صحبت كردن را به خوبي ساختارهاي اساسي زبان بياموزد.
خبرهای خوب برای ناشنوایان مادرزادی
از هر هزار کودک، یک تن از ناشنوایی یا کم شنوایی رنج میبرد. در میان حواس پنجگانه، اختلالات مربوط به حسشنوایی بیشتر بهصورت مادرزادی نمود میکنند. ناشنوایی هنگام تولد (مادرزاد) بهطور معمول ناشی از جهش ژنتیکی در ژن خاصی بهنام (Gap Junction Beta2)GJB2 است که با کدپروتئین Connexin26 شناخته میشود. در برخی از جوامع، جهش این ژن عامل نیمی از موارد ناشنوایی مادرزادی است. محققان بهدنبال یافتن راهی هستند تا ازطریق آن به تولید این سلولها درجهت استفاده با هدف درمانی بپردازند و با بیان اینکه سلولهای حلزونی گوش انسان با توجه به محدودیت آناتومیکی، بهراحتی برای انجام بیوپسی یا تجویز مستقیم دارو قابل دسترس نیستند، بنابراین سلولهای ES/IPS* )بنیاختههای جنین/ بنیاختههای پرتوان القایی)، ابزاری مهم برای پژوهش سازوکارهای مولکولی دخیل در آسیبشناسی گوش درونی و تولید سلولها برای درمانهای جایگزینی است. محققان دانشگاه یونتندوی ژاپن، نشان دادند که اشتقاق سلولهای خاص از بنیاختهها ممکناست هدف درمانی بسیار مهمی در درمان ناشنوایی ارثی باشد.
بهمنظور کشت سلول، محققان بهمدت ۷روز اول از پروتکلی استاندارد استفاده کردند. طی این مدت، پروتئینهای خاص بهمنظور افزایش بیان ژن Gene Expression( فرایندی است که درآن از اطلاعات درون ژن استفاده میشود تا یک محصول کاربردی[در اینجا نوعی پروتئین] از آن بهدستآید) ساخته میشوند. پروتئینهای اختصاصی جهت افزایش بیانmRNA از Connexins ها به سلول اضافهشدند. درطی روزهای ۷تا۱۱، سلولها به یک کشت مسطح دوبعدی(Flat 2D Culture) همراه با سلولهای گوش درونی منتقلشدند. این سلولها بهطور مشخص دربرابر آنزیمهایی که پروتئینها را میشکنند، مقاوم هستند. بهاینوسیله محققان موفق به کشت سلولهای پرتوان القایی و اشتقاق آنها به سلولهای پلاک Gap junction و درنهایت بیان پروتئین Connexin26 شدند.
آنها همچنیـن نشان دادند که Gap junction مشتقشده از بنیاختهها هم ازنظر عملکرد و هم ساختار دارای ویژگیهای تولید سلولهای گوش درونی (Cochlear Cells) است و سلولهای مشتقشده از موش که دارای نقص در پروتئین Gap junction بودند، توانستند خصیصه سلولی ناشنوایی مادرزادی را بازتولید نمایند و نتیجهگیری کردند که سلولهای مشتقشده از iPS خود بیمار، بتوانند در آینده برای غربالگری دارویی و اهداف درمانی گوش درونی که ناشی از ناشنوایی مربوط به ژن GJB2 است، بهکار گرفته شوند.
نتیجه گیری
اگر کودکی در شش ماهگی سرش را به سوی صداهای آرام یا غیرمنتظره برنگرداند و یا تا یک سالگی سخنان نامفهوم نگوید و حرف زدنش کُند باشد، عیب از حس شنوایی اوست. اگر گوش میانی عفونی شود باعث گوش درد و تب خواهد شد و مصرف آنتی بیوتیک ضروری است. اگر مایع در گوش میانی بماند کم کم غلیظ و چسبناک می شود و قدرت شنوایی را کاهش می دهد. البته این مسئله چندان حاد نیست و بر اثر مرور زمان برطرف می شود، اما اگر در عرض شش تا ده هفته تغییری در اوضاع حاصل نشد بهتر است در مجرای گوش لوله گذاشته شود.